محسن چاوشی ، جنگجوی بی سپر

محسن چاووشی، منتظر اکران فیلم علی سنتوری ساخته داریوش مهرجویی است که در آن موسیقی متن و ترانه‌های فیلم کار اوست و بهرام رادان به جایش لب زده است. با اکران این فیلم شاید او بتواند چهره دیگری از خود نشان دهد و خودش را از خوانندگان زیرزمینی جدا کند. او تا امروز ناخواسته آلبوم زیرزمینی به بازار فرستاده که همگی به دست دلالان موسیقی زیرزمینی افتاده، اما توانسته در جذب مخاطب بسیار موفق نشان بدهد. او به زودی جدیدترین آلبومش را پخش خواهد کرد و تا به الان همه تلاشش را کرده که این بار آلبومش به صورت مجوز دار به دست مخاطبانش برسد. او کمترین تمایل را برای گفت‌وگو و مطرح شدن دارد، اما در این گفت‌وگو با حوصله تمام همه سؤالاتم را جواب داد. ولی هنوز متوجه نشده‌ام که او چه مشکلی با عکس و عکاسی و تصویر دارد که در کلیپ هم تصویری از او نیست، ضمن این که دو هفته تمام به دلیل عکسش مشغول «پیچاندن» ما بود. این عکس، تصویر انتخابی ‌خودش بود که برای استفاده در گفت‌وگو در اختیار ما گذاشت. ضمن این که مدام تکرار می‌کرد تا امروز به هیچ مجله‌ای عکسی برای چاپ نداده است.

نفرین و پشیمانی

*قبل از گفت‌وگو می‌گفتی در نگه‌داری از کارهایت خیلی دقت می‌کنی، با این اندازه احتیاط چطور می‌شود که آلبوم‌هایت لو می‌روند؟

- تمام کارهایی که از من تا به الان شنیده‌ای، برای چند سال قبل بوده است. آن زمان اولین آلبوم را که کار کردم، اصلاً تجربه نداشتم. حتی نمی‌دانستم ارشاد کجاست و برای پخش آلبوم در بازار نیاز به چه مجوزهایی است و از کجا باید اقدام کرد. حرفه‌ای کار نمی‌کردم، چون قرار نبود آلبوم حرفه‌ای به بازار بفرستم. هدفم از خواندن خوانندگی نبود، الان هم آهنگ‌سازی را بیشتر دوست دارم.

* ولی با همان آلبوم اول و با خوانندگی، اسمت بر سر زبان‌ها افتاد.

- الان هم به این نتیجه رسیده‌ام که آلبوم نفرین اشتباه بود، مخصوصاً خود آهنگ نفرین، الان پشیمانم که آن قطعه را خواندم.

* چرا این طور فکر می‌کنی، اتفاقاً با همان قطعه شناخته و مطرح شدی؟

- آن روزها من به اندازه امروز، مطالعه شعر و ترانه نداشتم و انتخاب این شعر هم شاید به دلیل همین بی‌تجربگی بود. گذشته از آن اگر کسی واقعاً طرف مقابلش را دوست داشته باشد، هیچ‌وقت نفرینش نمی‌کند.

* حتی اگر رودست بخورد؟

- آن به خود شخص مربوط می‌شود، ولی این حرفی که گفتم عقیده خودم است. در آن آهنگ هم کسی به من خیانت نکرده بود که حالا حس موضوع را گرفته باشم و تصمیم بگیرم که بخوانمش، ولی فکر می‌کنم نباید آن آهنگ و شعر را با آن مضمون می‌خواندم.

* مگر قطعه نفرین، بازتاب منفی برایت داشته است؟

- اصلاً بازتاب منفی نداشته، ولی در فضای امروز و دنیای کنونی، ما نباید آهنگ‌های ضد عشق بخوانیم. باید کاری کنیم که همه مردم عاشق شوند. تمامی این آهنگ‌های منفی در دراز مدت بر روحیه و نوع روابطمان تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل خواننده نباید هیچ‌ وقت ضد عشق بخواند.

 ولی در یکی دو سال اخیر، این جور آهنگ‌ها خیلی مد شده!؟ بعضی از خوانندگان واقعاً شورش را درآورده‌اند و در آهنگ‌ها از واژه‌های زننده و حتی فحش هم استفاده می‌کنند. من هیچ وقت این کار را نکرده‌ام و تنها آهنگ منفی که خوانده‌ام، همین قطعه نفرین است که الان وقتی بهش فکر می‌کنم به نظرم خنده‌دار می‌آید. به نظرم شعر این قطعه دقیقاً مثل آن است که یک پیرزن نشسته و نفرین می‌کند و بد و ‌بیراه می‌گوید. بهتر است که جبران گذشته را بکنم و مثبت بخوانم.

* اما یک تراک به اسم «می‌کشمت» با خواننده دیگری خوانده‌ای که بسیار منفی بود و به اعتبار کاری‌ات خیلی لطمه زد. نظر خودت چیه؟

- من با آن خواننده هیچ کاری ندارم و علاقه‌ای به ارتباط و صحبت درباره او ندارم. او آهنگی را که در بازار بود به من داد و گفت که تنظیم مجددش بکنم. من هم طبق روال همه کارها یک اتود و ماکت بر روی آن خواندم که از روی آن قطعه، تمرین کند. ولی کاری که بیرون آمد، کاملاً متفاوت با آهنگ و شعر اصلی بود. در این کار خواننده از من هیچ اجازه‌ای برای بیرون فرستادن آهنگ نگرفت و با این کار ناشیانه اعتبار همه را زیر سؤال بود.

* ولی کار دوصدایی، با حس و صدای محسن یگانه خیلی خوب جواب داد.

- از کار با محسن راضی هستم، چون آهنگ‌ها و فضای کارهایش مثبت است. من آهنگ «نشکن دلمو» را با محسن خواندم، در حالی‌که خیلی‌ها فکر می‌کنند با همان خواننده قبلی آن را خوانده‌ام. در کل من آدم مثبت ولی تلخی هستم و این تلخی در کارهایم همیشه به چشم می‌آید.رفاقت قصه تلخی‌ است که از نامش گریزانم

* رنگ صدا و لحن خواندن و تشابه صدایی‌ات با «س. ق» چقدر در مطرح شدنت نقش داشت؟

- چند وقت قبل این خواننده و آهنگ‌ساز درباره این موضوع و تشابه صدایی صحبت می‌کرد و درباره من گفت: «این آقا سبک و لحن و رنگ صدایش زمین تا آسمان با من فرق می‌کند، چون با حال و هوای موسیقی سنتی می‌خواند و لحن و تحریر سنتی دارد، نباید ما را با هم مقایسه کرد.» در کل درباره من خوب و به نظر خودم مثبت صحبت کرد، اما خواننده دیگری را که در سبک و با همان صدای او و به ظاهر خودش می‌خواند، زیر سؤال برد و گفت که علناً آهنگ او را covel و کپی کرده است.

*برای این که آهنگ‌هایت به صورت مجاز به بازار بیایند، هیچ کاری نکرده‌ای؟

-اتفاقاً خیلی تلاش کرده‌ام، حتی در آلبوم آخرم بسیاری از شعرها را با سختی زیاد مجوز گرفتیم، ولی اجازه پخش نهایی به کارهایم داده نشد. اولویت اول من حضور در بازار به صورت مجاز است. چون در این حالت دستم برای انجام کارهای بیشتری باز است.

* اگر از شرکت‌ها اقدام می‌کردی، بهتر به نتیجه نمی‌رسیدی؟

- با خیلی از شرکت‌ها قرار شد کار کنم، ولی حس کردم دروغ می‌گویند. بار اولی که به شرکت‌ها رفتم، خیلی بد با من و موسیقی‌ام برخورد کردند و حتی سی‌دی را روی میز پرت کردند. من هم آدم بودم ولی قدرت نداشتم، هیچ کس کمکم نکرد. برخورد شرکت‌ها هم اصلاً توجیه منطقی نداشت. ولی وقتی که همان آلبوم به بازار آمد و پخش شد، شرکت‌ها بودند که به سراغم آمدند، ولی این بار من تمایلی به کار با آنها نداشتم. چون شناخته بودمشان و اولین برخوردشان به من ذهنیت داده بود، فکر می‌کنم از آنجا بود که ناسازگاری‌ها شروع شد.

*منظورت چیه؟

- تا مدتی آهنگ‌های من در آلبوم خوانندگان دیگر در بازار پخش می‌شد، برای آهنگ‌هایی که من خوانده بودم، پکیج و تصویر و لیبل و پشت نواری ساخته و چاپ کرده بودند. حتی تراک‌های پر مخاطب مرا در کنار خواننده‌های هم‌صدا و مشابه صدای من قرار داده بودند. می‌دانی هزینه کارهای اینچنینی با آلبوم‌ها و عکس‌های مختلف چقدر سنگین است و طرف باید چقدر خرج کند. من فکر می‌کنم تمام این کارها برنامه ریزی شده بود. آنها می‌خواستند فرد دیگری را بزرگ کنند. من دیگر با هیچ شرکتی کار نمی‌کنم.

*کارها چطور غیرمجاز بیرون می‌آمد؟

- من بیشتر از رفاقت‌ها ضرر کرده‌ام. کافی است آن سی‌دی را که از روی اعتماد به یکی از دوستانت داده‌ای گوش کند، دست به دست بین دوستان نزدیک بچرخد و دست کسی بیفتد که در اینترنت وب‌لاگ یا وب‌سایت موسیقی دارد، یا در کار تکثیر غیر مجاز سی‌دی است، آن وقت می‌بینی که آهنگت با چه سرعتی در جامعه پخش و از اینترنت دانلود می‌شود.

* وقتی کارهایت را بین مردم و در بیرون می‌شنیدی؟ چه حسی داشتی، خوشحال بودی؟

- نه اصلاً، من دنبال شهرت نبودم. وقتی این کارها را می‌شنیدم، ناراحت می‌شدم، چون می‌دانستم برایم مشکل ساز خواهند شد و گذشته از آن تمام آن آهنگ‌ها در حد ماکت بود. اگر پخش کارها دست خودم بود، غیر ممکن بود که با آن کیفیت و با کیبورد و سازهای سمپل و نرم‌افزاری، موسیقی‌ام را به بازار بفرستم. ولی اتفاقی بود که می‌افتاد. من واقعاً ناراحت می‌شدم وقتی می‌دیدم، آهنگ‌ها را از اینترنت با کیفیت فوق‌العاده ضعیف دانلود کرده‌اند و در جامعه‌ پخش می‌کنند. به همین دلیل بعضی وقت‌ها خودم سی‌دی اصلی‌ام را می‌دادم تا حداقل کارها را با کیفیت خوب گوش کنند. چون با آن کیفیت واقعاً آبرو و حیثیت کاری‌ام می‌رفت. تمام آلبوم‌هایی که به این شکل پخش شده‌اند، هیچ نکته مثبتی برایم نداشته‌اند.

خواننده‌ای در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف

* هیچ‌وقت نخواسته‌ای از خودت دفاع کنی و بگویی این موسیقی‌ها متعلق  به تو است و افراد دیگری که تصویرشان به جای تو بر روی سی‌دی و حتی کلیپ‌ها پخش می‌شود، محسن چاووشی نیستند؟

- تا جایی که توانسته‌ام این کار را کرده‌ام، ولی به تنهایی کاری نمی‌توانم انجام بدهم. افرادی که این کارها را می‌کنند واقعاً دیوانه‌اند و فقط به دنبال سوء استفاده هستند. این قدر پشت سرم شایعه ساخته شده، که حتی زمانی که آهنگ نفرین پخش شد، شنیدم که گفته‌اند  محسن چاووشی وقتی طرف مقابلش به او خیانت کرده این ملودی را ساخته و بعد از آن معتاد شده و ...

* فکر نمی‌کنی چون تصویری از تو دیده نشده، این مشکلات پیش می‌آید؟

- اگر این کار را می‌کردم و از تصویرم هم در کارها استفاده می‌کردم، بعداً دوباره به مشکل بر می‌خوردم. مثلاً روزی که برای گرفتن مجوز آلبوم به مرکز موسیقی می‌رفتم به من می‌گفتند چرا کار تصویری انجام داده‌ای و این تصور به وجود می‌آمد که همه مشکلات از طرف خودم است و درباره‌ام می‌گفتند: کار را که غیر مجاز بیرون ‌فرستاده با همه جا که مصاحبه می‌کند و عکسش را هم چاپ می‌کند، پس خودش می‌خواهد که خواننده غیر مجاز باشد. من نمی‌خواهم  مورد اتهام باشم.

* این روزها کلیپی از تو به همراه چند خواننده دیگر به اسم پشت صحنه در حال پخش است، برای پخش کلیپ‌هایی از این نوع که نیاز به مجوز تصویر نیست، در آنجا هم تصویری از تو وجود ندارد.

- پشت صحنه اصلاً قرار برخواندن من نبود. من اتودی از این آهنگ را به دوستان دادم. آنها هم تصویر را روی آن ملودی گذاشتند. به من گفته شد که یک تکه از آهنگ را در استودیو بخوانم، این کار را کردم، ولی متأسفانه صدای مرا روی آهنگ دیگری گذاشتند. آن آهنگی که من خواندم آهنگ slow و آرامی بود، ولی در این کار می‌بینید که سبک ترانس کار نشده است. در واقع در عمل انجام شده قرار گرفتم.

*شناخته نشدن چهره‌ات، راهی نبود برای این که بیشتر مطرح بشوی؟

- درد‌سر این که بیشتر بود. الان خود من 20 عکس مختلف از افراد مختلف به اسم خودم دارم. ضمن این که افراد بسیاری به دلیل این که کسی چهر‌ه‌ام را نمی‌شناخت، از اسمم سوء استفاده کرده‌اند و برایم دردساز شده‌اند.

* آلبوم آخرت آماده است، برای مجوزش اقدام کرده‌ای یا می‌خواهی دوباره کار زیرزمینی پخش شود؟

- هنوز درگیر کارهایش هستم. این کار پیش خودم است و از آن با وسواس نگه‌داری می‌کنم تا اتفاق‌های قبلی برایش نیفتد. به همین خاطر اگر کار جدیدی با کیفیت خوب با صدای من شنیدی، مطمئن باش که خودم کار را به بازار فرستاده‌ام.

* همکاری با مهرجویی از کجا شروع شد؟

- از طرف محمدرضا شریفی‌نیا، آقای مهرجویی به من پیشنهاد همکاری دادند و برای من بسیار جالب و خوشحال کننده بود که می‌دیدم داریوش مهرجویی بسیار مسلط سنتور می‌زند و همه آهنگ‌های مرا شنیده و تمامی‌شان را هم دارد. زمانی که فیلمنامه را خواندم، بسیار خوب و راحت توانستم با موضوع ارتباط برقرار کنم و موضوع کلی را به شاعر کار گفتم و فیلمنامه را هم برایش خواندم و خواستم که بر پایه حس وحال فیلم علی سنتوری ترانه بگوید. من از نتیجه کارم راضی هستم. شاعر موزیک اصلی و متن فیلم برخلاف شایعات امیر ارجینی و حسین صفا هستند.

* ملودی‌های فیلم را چه کسی ساخته است؟

- همه ملودی‌ها از خودم است و اردوان کامکار هم سنتورش را زده، بر خلاف وجود بعضی سازهای سنتی، فضای کار فضای مدرنی است که حالت موسیقی تلفیقی دارد. حتی شعرش هم بر ریتم و وزن سنتور گفته شده است. مثلاً یکی از ترانه‌ها این طور شروع می‌شود: تنهای بی‌ سنگ صبور/ خونه سرد و سوت کور

* فکر کنم با پخش صدا و موسیقی‌ات در این فیلم، خود به خود مجوز‌دار می‌شوی.

( می‌خندد(  امیدوارم این طور باشد. البته در این فیلم تصویری از من وجود ندارد، اما شنیده‌ام که بهرام رادان با صدای من به قدری تمرین کرده  و آهنگ‌ها را گوش کرده که بسیار خوب توانسته حس کارها را دربیاورد. ضمن این که صدای من روی صدا و لب زدن و حس و حال بازی‌اش بسیار خوب نشسته است. 9/11/85

رسول ترابی Rasool@Avazehkhan.com